top of page

 

 

 

 

 

 

                                    "Baden - Powell zamierzał w różnoraki sposób wzbudzać poczucie wspólnoty wszystkich skautów - służyć                                              temu miało noszenie na bluzie mundurka i na klamrze pasa albo przypinanie symbolicznej odznaki. Nad                                              wyborem jej kształtu B-P nie zastanawiał się długo: igła kompasu - który tak często wskazywał mu właściwą                                          drogę do celu - miała wówczas zawsze kształt lilijki. Dlatego właśnie lilia, uchodząca w dodatku za symbol                                            czystości , miała się stać odznaką skauta. Narysował tę lilię. Pod lilijką naszkicował wstęgę, której końce                                                podwinięte były ku górze. Miały one symbolizować  uśmiech skauta. Na wstędze tej wypisał: „Be prepared"                                          (dosł. „Bądź gotów") - hasło skautów, które nasunęło mu się spontanicznie. Hasło to należy rozumieć                                                    następująco: skaut ma się starać  o to, aby w każdej chwili był zdrów na duchu i na ciele i gotów wypełnić                                            swój obowiązek."

                                                                                                                                                                 W. Hansen, Wilk, który nigdy nie śpi.

Lilijka to światowy symbol skautów. Jej kształt wzorowany jest na rysunku zakończenia igły magnetycznej w dawnych busolach. Symbolizuje podążanie skautów w dobrym kierunku, czyli zgodnie z ideałami prawa i przyrzeczenia.

Na ramionach lilijki, która jest tradycyjnym symbolem przynależności do ZHP, znajdują się litery ONC (Ojczyzna-Nauka-Cnota). Są to pierwsze litery słów hasła filomatów - tajnego, patriotycznego związku młodzieży polskiej, założonego w Wilnie w I połowie XIX w. Hasło pochodzi z utworu A. Mickiewicza  „Hej, radością oczy błysną" (poeta był członkiem Związku Filomatów).

 

 

 

 

 

 

                                          Kształt krzyża harcerskiego (obowiązujący do dziś) został zatwierdzony podczas Zjazdu                                                                              Zjednoczonego ZHP, który odbył się w dniach 1-2 listopada 1918 roku w Lublinie, który zatwierdził go                                                    jako odznakę Związku Harcerstwa Polskiego.

                                           Następnie, kiedy to w 1989r. z szeregów ZHP wyłonił się Związek Harcerstwa Rzeczpospolitej, Rada                                                        Naczelna w Uchwale nr 35 z dnia 27 października 1989 r. 
                                           w sprawie symbolu Krzyża Harcerskiego podkreśla: (…) praktyką działania, wolę ułożenia stosunków z                                                  tworzącymi się organizacjami harcerskimi na zasadach autentycznego braterstwa, przyjaźni i służby chęć                                            wspólnego poszukiwania tego, co może nas łączyć. (…) Krzyż Harcerski połączył niegdyś cztery odrębne organizacje harcerskie w jeden Związek Harcerstwa Polskiego. Stał się symbolem jedności ruchu harcerskiego. (…) Kierując się nadrzędnością racji wychowawczych oraz dążąc do współpracy, a w przyszłości do urzeczywistnienia idei jedności organizacyjnej ruchu harcerskiego, Rada Naczelna ZHP opowiada się za możliwością używania symbolu Krzyża Harcerskiego przez wszystkie organizacje harcerskie, które w swojej służbie uznają tradycyjne ideowe i wychowawcze wartości Harcerstwa. Rada Naczelna ZHP opowiada się za uznaniem i zarejestrowaniem tych organizacji.
Chęć dzielenia krzyża harcerskiego z innymi organizacjami – mimo iż historycznie należał od do ZHP – powracała nieustanie przez lata, także w roku 2004, kiedy Główna Kwatera ZHP zastrzegła krzyż harcerski oraz logo ZHP w Urzędzie Patentowym. Kierując się troską o dobro krzyża harcerskiego należało ochronić go patentem, by uniemożliwić wykorzystywanie go w celach handlowych czy innych, które mogłyby oczernić ten symbol. 

 

Symbolikę projektU opisał Lutosławski własnymi słowami: „Wianek z dębu i wawrzynu oznacza cele do zdobycia: siłę i umiejętność, sprawność i wiedzę. Oplata on główny symbol skautowy: krzyż z hasłem »Czuwaj«. Kształt tego krzyża jest dawny: takiego użyto do naszego orderu waleczności: Virtuti Militari; uprzytamnia on w szczególności obowiązek dzielności. Ma on pośrodku kółko - symbol doskonałości, a w nim gwiazdę promienną, jakby światło przewodnie: ad astra! A sam krzyż znaczy: per aspera, bo wskazuje ciężką, cierniami walki z własnymi słabościami usłaną drogę, a przy tym oznacza też gotowość do walki i do wszelkich poświęceń - aż do męczeństwa za wiarę, aż do śmierci za Ojczyznę: Bóg i Ojczyzna są treścią wewnętrzną tego znaku. Hasło »Czuwaj« na nim - to pobudka, ostrzeżenie: oznacza gotowość ducha do pracy nieustannej...".

 

 

 

 

 

"Czuwaj" - zawołanie to było używane i znane już w średniowiecznej Polsce. Podobno strażnicy murów miejskich i bram, pełniąc nocną służbę, nawoływali się przeciągłym "Czu - waj!" Miało to zapobiec zasypianiu strażników. Z chwilą, gdy straciły swą wartość mury miasta a technika życia pomknęła naprzód, wraz ze zniknięciem straży miejskich znikło to zawołanie.

Po raz pierwszy użył go do przetłumaczenia angielskiego pozdrowienia "Be prepared" Andzrzej Małkowski w 1911r. w swojej książce "Scauting jako system wychowania młodzieży". Jako słowo pozdrowienia wprowadziła je do polskiego skautingu w 1912 roku 3 Lwowska Drużyna żeńska im. Emilii Plater, założona (1911) przez Olgę Drahonowską. Drużyna ta zorganizowała w lipcu 1912 roku obóz w Kosowie, na którym postanowiono zastąpić używane wówczas "Czołem!", przejęte od Towarzystwa Sokół, obowiązującym do dzisiaj "Czuwaj!". Uznano bowiem, że w pozdrowieniu sokolim jest element czołobitności, uległości, że pochodzi ono od "chylę czoła". Pozdrowienie używane przez 3 LDŻ szybko rozpowszechniło się w pozostałych organizacjach skautowych i przyjęto zostało jako oficjalne przez cały skauting. Przejął je powstały w 1918 roku Związek Harcerstwa Polskiego.
Pozdrowienie "Czuwaj" ma przypominać o konieczności stałej gotowości do czynu, służby dla Ojczyzny, pracy dla innych i nad sobą. Wymieniają je między sobą harcerze na powitanie i pożegnanie, w niektórych wypadkach również przy oddawaniu honorów. Zuchy używają skróconego pozdrowienia "Czuj".

 

ŹRÓDŁA:

http://www.lubliniec.zhp.pl/index.php/zawolanie-czuwaj

http://symbole.zhp.pl/

LILIJKA

KRZYŻ HARCERSKI

,,CZUWAJ"

bottom of page